Thước Lỗ Ban là thước phong thủy được sử dụng để đo đạc trong xây dựng Dương Trạch (nhà cửa) và Âm Trạch (mộ phần), trên thước Lỗ Ban có chia kích thước thông thường ứng với các cung tốt, xấu tương ứng trong thước Lỗ Ban giúp người sử dụng biết kích thước đẹp (ứng vào cung đỏ) nên dùng khi nào, kích thước xấu (ứng vào cung đen) và tại sao phải tránh.
Thước Lỗ Ban là thước được lấy theo tên riêng "Lỗ Ban" người được xem là ông tổ của nghề mộc và nghề xây dựng của nước Lỗ sống vào thời Xuân Thu (770-476 Trước Công Nguyên). Tên ông là Ban, họ là Công Thâu (hay cũng được đọc là Công Du). Lỗ Ban còn có nghĩa là “ông Ban người nước Lỗ”.
Trên tất cả các loại Thước Lỗ Ban đều có nguyên lý giống nhau là: Thước được phân chia thành các Cung lớn (tốt hoặc xấu), trong mỗi Cung lớn này lại chia thành các cung nhỏ thể hiện chi tiết tốt hoặc xấu về việc gì. Màu đỏ trên thước Lỗ ban biểu thị cho các cung tốt nên dùng, màu đen biểu thị cho các cung xấu nên tránh.
Thước Lỗ Ban ngày nay được ứng dụng rộng rãi trong kiến trúc xây dựng và nội thất, là yếu tố được coi là một phần của khoa học phong thủy. Kích thước hợp phong thủy là vấn đề được quan tâm thứ 3 trong các vấn đề về phong thủy, chỉ sau hai yếu tố Nhất vị, Nhị Hướng.
Có 3 loại Thước Lỗ Ban phổ biến:
Tính theo thứ tự từ cung quý nhân, hiếm họa, thiên tai, nhân lộc, thiên tài, độc cô, nhân lộc, thiên tặc, tể tướng. ( Được chia ra làm 8 cung dài 65 mm) . Mỗi cung lớn lại được chia ra làm 5 cung nhỏ. Mỗi cung nhỏ dài 13mm.
Ví dụ : Bạn đo cửa chính thì dùng thước Lỗ Ban 52 cm, đo bếp, bệ bậc thì dùng thước 42,9 cm.
Dùng để đo cho khối xây dựng (bếp, bệ, bậc ) thước được chia ra làm 8 cung lớn: Theo thứ tự từ cung Tài, Bệnh, Ly, Nghĩa, Quan, Nạn, Hại, Mạng. Mỗi cung lớn dài 53,625mm. Mỗi cung lớn lại được chia ra làm 4 cung nhỏ. Mỗi cung nhỏ dài 13,4mm.
Dùng để đo đồ nội thật (bàn thờ, tủ, mộ phần ) Được chia ra làm 10 cung lớn: Theo thứ tự từ cung Đinh, Hại, Vượng, Khổ, Nghĩa, Quan, Tử, Hưng, Thất, Tài. Mỗi cung lớn dài 39 mm. Mỗi cung lớn lại được chia ra làm 4 cung nhỏ. Mỗi cung nhỏ dài 9,75 mm.
+ Đo phong thủy cửa: chỉ đo kích thước thông khí khung cửa ( không đo cánh cửa )
+ Đo chiều cao phong thủy nhà: đo từ mặt cốt sàn dưới lên mặt cốt sàn trên bao gồm cả lớp lát sàn
+ Đo phong thủy vật dụng như bàn ghế, giường tủ, tủ bếp: đo kích thước phủ bì dài, rộng, cao hoặc đường kính.